Ile zarabiają radni? To pytanie stawiane było mi często zaraz na początku kadencji. Słysząc odpowiedź większość osób była zdziwiona kwotą, którą otrzymują radni z tytułu pełnionej funkcji. Niektórzy spodziewali się, że dieta radnego wynosi 4000 zł. Chcąc bardziej szczegółowo odpowiedzieć na postawione w tytule pytanie postaram się nakreślić zasady określania wysokości diet radnych. Mowa tu będzie oczywiście o dietach radnych gminnych, z pominięciem diet radnych powiatowych i wojewódzkich.
Na początku zaznaczyć trzeba, że wynagrodzenie radnych, czyli dieta, nie podlega opodatkowaniu, więc kwoty, o których będziemy mówić w tym opracowaniu będą kwotami „na rękę”.
W celu poprawnego określenia wysokości diety będziemy musieli odnieść się do kilku aktów prawnych, m. in.:
- Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1990 r. nr 16 poz. 95 ze zm.)
- Ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110 poz. 1255 ze. zm.)
- Rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy (Dz.U. Nr 61, poz. 710).
- Uchwały nr VIII/54/2007 Rady Miasta Ząbki w sprawie ustalenia diet dla radnych, przewodniczącego oraz wiceprzewodniczącego Rady Miasta
Pierwszym aktem prawnym, któremu się przyjrzymy, będzie ustawa o samorządzie gminnym. Jak wskazuje art. 25 ust. 6 tej ustawy, dieta radnego nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Spróbujmy, więc „rozebrać” na części te dość długie odniesienie.
Artykuł odsyła nas do ustawy budżetowej, (czyli w uproszczeniu do budżetu państwa), w której to określa się kwoty bazowe. Wspomniane kwoty bazowe wyliczane są na podstawie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.
Spróbujmy zajrzeć, więc do wspominanej ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Art.1 informuje nas, że ustawa określa zasady i tryb kształtowania wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Warto zwrócić uwagę na art. 4, który wskazuje, że kwoty bazowe waloryzowane (podnoszone) są o średnioroczny wskaźniki wzrostu wynagrodzeń. Mimo zapisu, wspominana jednak kwota bazowa od 2008 r. ze względu na oszczędności nie uległa zmianie (co określają art. 29g – 29i tej ustawy) i wynosi obecnie 1766,46 zł.
Zgodnie z przytaczanym już art. 25 ust. 6 ustawy o samorządzie gminnym, dieta może wynieść maksymalnie półtorakrotność wskazanej powyżej kwoty bazowej, czyli 2 649,69 zł (1,5 x 1766,46 = 2649,69)
Na wysokość diet radnych wpływ ma również Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy (Dz. U z 2000 r. nr 61, poz. 710). Rozporządzenie to wydane jest na podstawie art. 25 ust. 8 tej ustawy o samorządzie gminnym. Rozporządzenie w §3 określa, że dieta wynosząca do 100% maksymalnej wysokości może przysługiwać radnemu w gminie powyżej 100 tys. mieszkańców. W gminach liczących do 100 tys. mieszkańców największa dieta wynieść może 75% diety maksymalnej, czyli 1 987,27 zł. W gminach poniżej 15 tys. mieszkańców radny może dostać maksymalnie połowę maksymalnej diety, czyli 1324,84 zł.
Kolejne wskazówki, jak postępować z ustalaniem wysokości diet radnych znajdziemy także w ustawie o samorządzie gminnym, która w art. 25 ust. 4 wskazuje, że:
Na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych.
oraz w art. 25 ust. 8
Rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.
Te dwa przepisy przyznają Radzie prawo określenia szczegółowych warunków przyznawania diet. Rada Miasta Ząbki przyjęła także stosowną uchwałę regulującą te kwestie. Zobaczmy, więc jak kształtuje się sytuacja w Ząbkach.
Istnieją dwie możliwości określania diet. Radni mogą otrzymywać określone stawki za każde odbyte posiedzenie rady bądź komisji lub przysługiwać im mogą diety zryczałtowane (stałe uposażenia miesięczne, bez względu na liczbę posiedzeń).
Jeszcze w poprzedniej kadencji Rady Miasta, na podstawie Uchwały Nr 22/III/03 Rady Miejskiej w Ząbkach, wysokości diety była wyliczana na podstawie liczby odbytych sesji i komisji, a więc wraz z kolejną zwołaną komisją czy sesją wzrastała wysokość diety. Sytuacja taka trwała do czasu przyjęcia Uchwały Nr VIII/54/2007 Rady Miasta Ząbki w sprawie ustalenia diet dla radnych, przewodniczącego oraz wiceprzewodniczącego Rady Miasta. Uchwała ta zmieniła sposób naliczania diet radnych. Nowoprzyjęte rozwiązanie ustala wysokości diety, w zależności od pełnionej w Radzie funkcji, jako procent od wspominanej wcześniej półtorakrotności kwoty bazowej, czyli od 2649,69 zł.
Wspomniane wartości procentowe kształtują się następująco:
Przewodniczący Rady Miasta Ząbki – 65%
Wiceprzewodniczący Rady Miasta Ząbki – 55%
Przewodniczący Komisji – 50%
Wiceprzewodniczący Komisji – 40%
Protokolant Komisji – 40%
Pozostali radni – 35%
Przy wyliczaniu, więc diet radnych możemy zastosować następujący wzór:
D=(Kb x 1,5) x P
Gdzie:
D – Dieta radnego
Kb – Kwota bazowa,
P – Procent związany z pełnioną funkcją, określony w uchwale Rady
Pamiętać jednak trzeba o ograniczeniach wynikających ze wspominanego powyżej rozporządzenia w sprawie maksymalnych wysokości diet.
(Kb x 1,5) < 1 987,27 zł
Spróbujmy, więc podstawić do wzoru konkretne wartości i wyliczyć dietę dla „zwykłego” radnego.
D= (1766,46 zł x 1,5) x 35%
D= 2649,69 zł x 35%
D= 927, 39 zł
Zauważyć trzeba, że w przypadku pełnienia przez jedną osobę dwóch funkcji wypłacana jest dieta wyłącznie z tytułu pełnienia jednej, wyższej funkcji.
Dodatkowo wskazana kwota może ulec zmieszeniu w przypadku powtarzających się absencji na sesjach bądź komisjach Rady. Nieobecność na jednej sesji bądź komisji nie skutkuje obniżeniem diety, ale za każdą kolejną nieobecność, na komisji „obcina” się 10% a za nieobecność na sesji 20%.
Na konto, więc autora niniejszego opracowania przelewana jest do 5 dnia następnego miesiąca kwota 927 zł 39 gr.
